BEŞ MAYMUN VE KURAMSAL NEGATİF ÖĞRENME

Kafese beş maymun koyarlar. Ortaya da bir merdiven ve tepesine de iple muzları asarlar.

Her bir maymun merdivenleri çıkarak muzlara ulaşmak istediğinde, dışarıdan üzerine soğuk su sıkarlar. Sadece merdivenleri çıkmaya çalışan maymun değil, diğerleri de bu soğuk sudan nasibini alir.

Bütün maymunlar bu denemeler sonunda sırılsıklam ıslanırlar. Bir süre sonra muzlara hareketlenen maymun diğerleri tarafından engellenmeye başlanır.

Daha sonra, maymunlardan biri dışarı alınıp, yerine yeni bir maymun (adı:"A"olsun) konulur.

A'nın ilk yaptığı iş muzlara ulaşmak için merdivene tırmanmak olur; fakat diğer dört maymun buna izin vermez ve yeni maymunu döverler...

Daha sonra ıslanmış maymunlardan biri daha yeni bir maymunla ("B") değiştirilir

B’de merdivene ilk yaptığı atakta dayağı yer. Bu ikinci yeni maymunu (B) en şiddetli ve istekli döven ilk yeni maymundur(A).

Islak maymunlardan üçüncüsü de değiştirilir. En yeni gelen maymun (C) de ilk atağında cezalandırılır.

Diğer dört maymundan yeni gelen ikisinin (A ve B) en yeni gelen maymunu (C) niye dövdükleri konusunda hiç bir fikirleri yoktur.

Son olarak en baştaki ıslanan maymunların dördüncüsü ve beşincisi de yenileriyle (D ve E) değiştirilir.

Tepelerinde bir salkım muz asılı olduğu halde artık hiç biri merdivene yaklaşmamaktadır.

Neden mi? Çünkü burada işler böyle gelmiş ve böyle GİTMELİDİR...

İşte bu nokta organizasyonel şartlanmanın başladığı yerdir...

M.

Zaman Makinası

Varsayın ki zaman makinası icat edildi. Acaba bu nasıl bir zaman makinası olur?

Bu makine Internet gibi herkesin yararlanabileceği bir şey mi olur, yoksa Uzay Mekiği gibi çok kısıtlı hükümetlerin ve insanların yararlanabildiği bir şey mi?

Başka bir soru zaman içinde fiziksel bedenimizle bizi başka bir zamana mı götürür, yoksa sadece izleyici mi olabiliriz?

Fiziksel olarak gidersek olaylara etki edeceğimiz de kesin. Aktif olarak bir şey yapmasak bile (bknz. Kelebek etkisi).

Acaba her iki yönde de hareket edebilir miyiz? Yani hem geçmiş hem gelecek yönünde. Gideceğimiz yeri ve zamanı kesin olarak seçebilir miyiz acaba? Mesela yıl MS 784 gibi zaman ve Kuzey 40.2287 Doğu 22.6754 gibi bir coğrafik koordinat verebilir miyiz? Yanımızda bir şey götürebilir miyiz? Yoksa çıplak falan mı gitmek zorundayız? Gittiğimiz yerden geri gelebilir miyiz? Transfer esnasında elektrik kesilirse ne olur? Peki ya su kesilirse? :)

Neyse görüldüğü üzere olasılıklar çok. Şimdi biz bu olasılıkları biraz azaltmak için kurallar koyalım. Sonra da biraz dalgamızı geçeriz.

1. Olmaz ya varsayın ki zaman makinası hiçbir şahsın, ya da hükümetin, milletin vb. malı olmadı ve tüm insanlığın kullanımına açıldı. Yani Internet gibi bir şey.

2. Sadece izleyici olabiliyoruz. Yani gittiğimiz zamanda hiçbir etki yapmamız söz konusu değil. Ghost filmi gibi yani. Sadece izleyiciyiz ve görülmemiz de mümkün değil.

3. Her iki yöne de gidebiliyoruz. Yani hem geçmişe, hem geleceğe. Ayrıca gideceğiniz tarihi (geçmiş veya gelecek) ve coğrafik konumunu kesin olarak seçebiliyoruz.

4. Yanımızda hiçbir şey götüremiyor ve getiremiyoruz.

5. Ve son olarak o kadar yoğun talep var ki, bu makinadan sadece bir kez yararlanma hakkımız var.

Evet kurallar bunlar.

Düşünün bakalım makinayı kullanma hakkı size verildiğinde ne yaparsınız?

Sakın “Loto sonuçlarının belli olduğu gelecekteki gün gider… Sonra geri gelir, kazanan numaralara oynarım” falan gibi gerzekçe şeyler düşünmeyin. Unutmayın makinayı herkes kullanabiliyor. O hafta lotoyu 6 milyar insan birden tutturacak!

Biraz yaratıcı olun…

Benden bu kadar… gidip kendi hayallerimi kuracağım…

Hoşçakalın… zamanda kalın…

Darwin Ne Demiş?